JavaScript Nedir, Ne İşe Yarar, Nasıl Kullanılır ?

JavaScript, web geliştirmenin temel taşlarından biri olarak ön plana çıkan bir programlama dilidir. Bu dil, özellikle Netscape Navigator ile birlikte ortaya çıktığı 1990’lı yıllardan bu yana sürekli evrim geçirerek, web tarayıcılarında etkileşimli ve dinamik içerikler oluşturmak için yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

1995 yılında, Netscape, web tarayıcısı Netscape Navigator’ın kullanıcı deneyimini geliştirmek amacıyla Brendan Eich tarafından tasarlanan bir tarayıcı dilini tanıttı. Bu dilin adı başlangıçta “Mocha” olarak bilinse de, kısa bir süre sonra “JavaScript” olarak değiştirildi. JavaScript, tarayıcı üzerinde etkileşimli web sayfaları oluşturmak için kullanılan güçlü bir programlama dilidir ve zaman içinde web geliştirme alanında önemli bir rol oynamıştır.

Netscape Kimdir ?

Netscape, 1990’ların ortalarında popüler bir web tarayıcısı olan Netscape Navigator’ı geliştiren bir şirkettir. Netscape Navigator, World Wide Web’in yükselişi sırasında internet tarayıcıları arasında öncü bir rol oynadı. 1995 yılında Netscape, tarayıcının kullanıcı deneyimini geliştirmek ve web sayfalarını daha etkileşimli hale getirmek amacıyla Brendan Eich tarafından tasarlanan bir tarayıcı dilini tanıttı. Bu dil, başlangıçta “Mocha” olarak adlandırıldı, ancak daha sonra “JavaScript” olarak adlandırıldı. JavaScript, tarayıcı üzerinde etkileşimli web sayfaları oluşturmak için kullanılan bir programlama dilidir ve Netscape Navigator ile birlikte yaygın olarak kullanılmaya başlandı. JavaScript, zamanla tarayıcılar arasında standart bir web geliştirme diline dönüştü ve günümüzde web uygulamalarının temel bileşenlerinden biri olarak kabul edilmektedir.

JavaScript Ne İşe Yarar ?

JavaScript, web tarayıcılarında kullanılan bir programlama dilidir ve genellikle istemci tarafında (client-side) çalışır. HTML ve CSS ile birlikte web sayfalarının dinamik ve etkileşimli olmasını sağlayan önemli bir bileşenidir. Kullanıcıların web sayfaları üzerinde etkileşimde bulunmalarını, veri girişi yapmalarını ve sayfalar arasında geçiş yapmalarını mümkün kılar. Ayrıca, web uygulamalarının geliştirilmesinde ve modern web teknolojilerinde geniş bir rol oynar. JavaScript, tarayıcı tarafında çalıştığı için kullanıcıya anında geri bildirim sağlar ve sayfaların canlı, dinamik ve hızlı olmasını sağlar. Node.js gibi platformlar üzerinde de sunucu tarafında kullanılabilir, bu sayede hem istemci hem de sunucu tarafındaki geliştirme süreçlerinde tek bir dilin kullanılmasına olanak tanır.

JavaScript’in Temel Özellikleri

Tarayıcıda Hızlı Çalışma

JavaScript, tarayıcıda hızlı bir şekilde çalışabilen bir dil olmasıyla bilinir. Bu özellik, web sayfalarının performansını olumlu yönde etkiler ve kullanıcıya daha iyi bir deneyim sunar. Sayfa yüklenirken JavaScript kodları anında çalıştığından, web sayfalarınızın hantallığına neden olmaz.

Tarayıcıda Bağımsızlık

JavaScript, farklı tarayıcılarda (Chrome, Firefox, Safari vb.) sorunsuz bir şekilde çalışabilen tarayıcı bağımsız bir dildir. Bu özellik, web geliştiricilerin çeşitli platformlarda uyumluluk sorunları yaşamadan uygulama geliştirmelerine olanak tanır.

Etkileşimli Kullanım İmkanı

JavaScript, kullanıcıların web sayfalarında etkileşimde bulunmalarına imkan sağlar. Butonlara tıklama, form doldurma, animasyonlar izleme gibi etkileşimli kullanım özellikleri sayesinde web uygulamalarınız daha canlı ve kullanıcı dostu hale gelir.

DOM (Document Object Model) İle Çalışabilme

JavaScript, DOM üzerinde çalışabilir. Bu da demektir ki, web sayfalarının içeriği dinamik olarak değiştirilebilir. Örneğin, bir kullanıcının butona tıklaması sonucunda sayfa içeriğinin anında güncellenmesi gibi dinamik değişiklikler yapabilirsiniz.

Veri İşleme Yetenekleri

JavaScript, kullanıcıdan gelen verileri işlemek, sunucu ile iletişim kurmak ve veritabanlarına erişim sağlamak gibi veri işleme görevlerinde kullanılabilir. Bu sayede, web uygulamalarınız gerçek zamanlı veri manipülasyonu yapabilir.

API’lere Erişim Sağlama

JavaScript, tarayıcıların sunduğu API’lere erişim sağlar. Bu özellik, haritaları entegre etmek, ses/video çalmak, kamera erişimi gibi çeşitli özellikleri web sayfalarına eklemeyi mümkün kılar. Bu da web uygulamanızın daha zengin ve çok yönlü olmasını sağlar.

JavaScript Nasıl Kullanılır ?

JavaScript komutları tarayıcı üzerinde çalıştığı için kodların HTML ile entegre edilmesi gerekmektedir.

• HTML Dosyasında <script> etiketi kullanarak JavaScript kodları yazılabilir.

<!DOCTYPE html>
<html lang="en">
<head>
  <meta charset="UTF-8">
  <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">
  <title>JavaScript</title>
</head>
<body>
   <h1>Hello, JavaScript!</h1>

<script>
   // JavaScript kodları buraya yazılır
   console.log("Hello, world!");
</script>
</body>
</html>

• HTML dosyasına harici JavaScript dosyası bağlanarak JavaScript kodları çalıştırılabilir.

function sayHello() {
    alert("Hello, world!");
}

<!DOCTYPE html>
<html lang="en">
<head>
  <meta charset="UTF-8">
  <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0">
  <title>JavaScript</title>
</head>
<body>
   <h1>Hello, JavaScript!</h1>

   <script src="script.js"></script>
</body>
</html>

JavaScript’in Kullanım Alanları

JavaScript, web geliştirme ekosisteminin ayrılmaz bir parçasıdır. Front-end geliştirme süreçlerinde yaygın olarak kullanılır ve kullanıcı arayüzünü oluşturmak, güncellemek, dinamik hale getirmek gibi görevleri üstlenir. Ayrıca, web uygulamalarının arka planda çalışmasını sağlamak için de kullanılabilir.

Framework ve Kütüphaneler

JavaScript, birçok popüler framework ve kütüphaneye sahiptir. Örneğin, React, Angular, Vue.js gibi front-end framework’leri, Node.js gibi back-end framework’leri JavaScript temelinde geliştirilmiştir. Bu araçlar, geliştiricilere daha hızlı ve etkili bir şekilde projelerini oluşturma imkanı tanır.

FRONT-END FRAMEWORKLERİ

React

React, Facebook tarafından geliştirilen ve özellikle kullanıcı arayüzlerini oluşturmak için tasarlanmış bir front-end framework’üdür. Component tabanlı bir yaklaşım sunan React, her bir bileşeni bağımsız bir şekilde yönetebilme özelliği ile geliştiricilere esneklik sağlar. Bu sayede, büyük ve karmaşık uygulamaları modüler bir şekilde geliştirmek mümkün hale gelir.

Angular

Google tarafından geliştirilen Angular, dinamik ve modüler web uygulamaları oluşturmak için kullanılan bir front-end framework’üdür. İşlevselliği geniş bir kapsama sahip olan Angular, veri bağlama (data binding), dependency injection gibi özellikleriyle dikkat çeker. Aynı zamanda TypeScript’i desteklemesi, büyük ölçekli projelerde kod güvenliğini artırır.

Vue.js

Vue.js, açık kaynaklı bir front-end framework’üdür ve özellikle hafifliği ve öğrenme eğrisinin düşüklüğü ile bilinir. Vue.js, bileşen tabanlı bir yapı sunar ve projelerinizi aşamalı olarak geliştirmenize olanak tanır. Bu özellikleriyle, küçük ölçekli projelerden büyük ölçekli uygulamalara kadar geniş bir yelpazede kullanılabilir.

BACK-END FRAMEWORKLERİ

Node.js

Node.js, JavaScript’in server-side (sunucu tarafı) geliştirmelerde kullanılmasını sağlayan bir platformdur. Olay tabanlı ve asenkron bir mimariye sahip olan Node.js, özellikle hızlı ve ölçeklenebilir ağ uygulamaları geliştirmek için idealdir. Paket yönetimi için NPM (Node Package Manager) kullanılır ve geniş bir modül ekosistemine sahiptir.

KÜTÜPHANELER

jQuery

jQuery, DOM manipülasyonunu kolaylaştıran ve çeşitli tarayıcılar arasındaki uyumluluk sorunlarını gideren bir JavaScript kütüphanesidir. Özellikle eski tarayıcılarla çalışma gereksinimleri olan projelerde tercih edilir.

Lodash

Google tarafından geliştirilen Angular, dinamik ve modüler web uygulamaları oluşturmak için kullanılan bir front-end framework’üdür. İşlevselliği geniş bir kapsama sahip olan Angular, veri bağlama (data binding), dependency injection gibi özellikleriyle dikkat çeker. Aynı zamanda TypeScript’i desteklemesi, büyük ölçekli projelerde kod güvenliğini artırır.

Server-Side JavaScript

JavaScript sadece tarayıcıda değil, aynı zamanda server-side (sunucu tarafında) da kullanılabilir. Node.js, JavaScript’in server-side kullanımını sağlayan popüler bir platformdur. Bu sayede, hem client-side hem de server-side uygulama geliştirme süreçleri aynı dilde ve ekosistemde gerçekleştirilebilir.

JavaScript’in Geleceği

JavaScript, sürekli olarak gelişen ve evrilen bir dil olmaya devam etmektedir. ES6 (ECMAScript 2015) ve sonraki sürümlerle birlikte dilin özellikleri ve kullanımı daha da geliştirilmiş durumdadır. Asenkron programlama, modüler geliştirme gibi konularda getirilen yenilikler, JavaScript’in gücünü ve kullanım kolaylığını artırmıştır.