TypeScript Nedir?

TypeScript, Microsoft tarafından geliştirilen ve JavaScript’e statik tip denetimi ekleyen bir programlama dilidir. JavaScript, web sayfalarını dinamik hale getiren, yorumlanan bir programlama dilidir. TypeScript ise, JavaScript’in dinamik yapısını korurken, daha güvenli ve yönetilebilir kod yazılmasına imkan tanır. Her geçerli JavaScript kodu aynı zamanda geçerli bir TypeScript kodudur, ancak TypeScript, kod yazım sürecini daha düzenli ve hata ayıklaması kolay hale getiren ek özellikler sunar.

TypeScript Özellikleri Nelerdir?

1. Statik Tip Denetimi
   TypeScript, değişkenler, fonksiyon parametreleri ve dönüş değerleri için statik tip
   denetimi sağlar. Bu özellik, hataların daha erken aşamada tespit edilmesine olanak
   tanır, böylece kodun güvenliği ve bakımı kolaylaşır.
2. Sınıf Tabanlı Nesne Yönelimli Programlama
   JavaScript’in prototip tabanlı miras sistemine ek olarak, TypeScript sınıf tabanlı nesne yönelimli programlama özellikleri sunar. Geliştiricilere arayüzler, kalıtım ve soyut sınıflar gibi gelişmiş programlama kavramlarını kullanma imkanı tanır.
3. Ara Yüzler (Interfaces)
   TypeScript, kodun belirli bir yapıya sahip olmasını gerektiren arayüzler aracılığıyla
   sözleşme tabanlı programlama yapmayı mümkün kılar. Bu özellik, büyük ölçekli
   uygulamalarda tutarlılık ve düzeni sağlar.
4. Enumlar
   Sabit değer kümelerini tanımlamak için enum yapılarını kullanır. Bu yapılar kodun
   okunabilirliğini artırır ve bakımını kolaylaştırır.
5. Generics
   Generics, farklı tipteki verilerle çalışmayı kolaylaştırır ve kod tekrarını azaltarak tip
   güvenliğini artırır. Koleksiyonlar ve fonksiyonlar gibi bileşenler, herhangi bir veri
   tipiyle kullanılabilir hale gelir.
6. Modüller
   TypeScript, ES6 modüllerinin yanı sıra kendi modül sistemini de destekler. Bu, kod
   organizasyonunu ve yeniden kullanımını kolaylaştırır.
7. Dekoratörler
   Sınıf, metod ve özellikler gibi yapıları tanımlanmış bir davranışla “süsleme” imkanı
   veren dekoratörler, meta-programlama özellikleriyle kodunuzu genişletmenizi
   sağlar.
8. İleri Düzey Tip Özellikleri
   TypeScript, birleşim tipleri, kesim tipleri, tür korumaları ve tür eşlemeleri gibi
   gelişmiş tip özellikleri sunar. Bu özellikler, daha esnek ve güçlü tip denetimi sağlar.
9. Tooling Desteği
   Zengin bir Entegre Geliştirme Ortamı (IDE) desteğiyle, TypeScript otomatik kod
   tamamlama, tür kontrolü ve kod yeniden düzenleme (refactor) gibi özellikler sunar.
   Bu özellikler, geliştirme sürecini hızlandırır ve hataları azaltır.

TypeScript’in Popülerliği ve Kabulü

TypeScript, Angular, Vue ve React gibi modern web geliştirme çerçeveleri tarafından benimsenmiştir. Büyük ölçekli uygulamalar ve projeler üzerinde çalışan ekipler arasında yaygın olarak kullanılan TypeScript, kodun daha temiz, anlaşılır ve bakımı daha kolay hale gelmesini sağlayarak, geliştiricilere büyük ve karmaşık uygulamalar üzerinde çalışırken daha iyi bir deneyim sunar.

TypeScript, JavaScript’in dinamizmiyle tip güvenliğinin ve nesne yönelimli programlamanın avantajlarını birleştirerek, modern web uygulama geliştirmede önemli bir yer edinmiştir. Geliştiriciler tarafından hızla popülerlik kazanan TypeScript, modern web geliştirme dünyasında kendine sağlam bir yer edinmiştir.

TypeScript Nasıl Çalıştırılır?

TypeScript, modern JavaScript geliştirme süreçlerini daha güvenli ve yönetilebilir hale getirmek için tasarlanmış bir dil olup, Node.js ve npm (Node Package Manager) kullanılarak kurulur ve çalıştırılır. İşte adım adım süreç:

• 1. TypeScript Kurulumu
  • Adım 1: Komut istemcisini açın (Windows’ta CMD veya PowerShell, macOS ve Linux’ta Terminal).
  • Adım2: TypeScript’i global olarak kurmak için aşağıdaki npm komutunu girin. Bu komut, TypeScript derleyicisi tsc ‘yi global olarak erişilebilir hale getirir:

npm install -g typescript //-g global olarak kurmak için kullanılıyor.

• 2. Basit Bir TypeScript Dosyası Oluşturma
  • Adım 1: Herhangi bir metin editöründe yeni bir .ts dosyası oluşturun (örneğin ornek.ts ).
  • Adım 2: Aşağıdaki kodu dosyaya yapıştırın. Bu kod, bir sayının karesini hesaplayan basit bir fonksiyondur:

function kareAl(sayi: number): number {
 return sayi * sayi;
 }
console.log(kareAl(5)); // Çıktı: 25

• 3. TypeScript Dosyasını JavaScript’e Derleme

TypeScript dosyasını çalıştırmadan önce, onu JavaScript’e derlemeniz gerekir. TypeScript derleyicisi ( tsc ), bu işlem için kullanılır.

• Adım 1: Komut istemcisine dönün ve ornek.ts dosyasının bulunduğu dizine gidin.
• Adım 2: Aşağıdaki komutu kullanarak ornek.ts dosyasını JavaScript’e derleyin

tsc ornek.ts

Bu komut, aynı dizinde ornek.js adında bir JavaScript dosyası oluşturur. Bu dosya, ornek.ts dosyasındaki TypeScript kodunun JavaScript’e derlenmiş halidir.

• 4. Derlenmiş JavaScript Dosyasını Çalıştırma
  Artık derlenmiş JavaScript dosyasını Node.js kullanarak çalıştırabilirsiniz.
• Adım 1: Komut istemcisinde, aşağıdaki komutu kullanarak ornek.js dosyasını çalıştırın:

node ornek.js

Bu komut, konsolda 25 değerini yazdıracaktır, çünkü kareAl fonksiyonu 5’in karesini hesaplayıp döndürmektedir. Bu adımlar, TypeScript’in temel kullanımını ve bir TypeScript dosyasının nasıl oluşturulacağını, derleneceğini ve sonuçta elde edilen JavaScript dosyasının nasıl çalıştırılacağını göstermektedir. TypeScript, modern JavaScript özelliklerini ve statik tip denetimini kullanarak, daha güvenli ve yönetilebilir kod geliştirme imkanı sunar.

TypeScript Tip Tanımlamaları Nasıl yapılır?

TypeScript, JavaScript’e statik tip denetimi eklemek için tasarlanmış bir dil olup, geliştirme sürecinde daha güvenilir kod yazmanıza ve hataları erken aşamada tespit etmenize olanak tanır. TypeScript’in güçlü tip sistemi, değişkenlerin, fonksiyonların, nesnelerin ve daha fazlasının belirli bir türde olmasını gerektirerek bu avantajları sağlar. Aşağıda, temel veri tiplerinden başlayarak, daha karmaşık yapıları anlamayı ve kullanmayı kolaylaştıracak şekilde sıralanmıştır.

Temel Veri Tipleri

// Boolean: True veya false değerlerini tutar.
let isActive: boolean = true;
// Number: Tüm sayısal değerleri tutar (tamsayı, ondalıklı, v
s.).
let age: number = 30;
// String: Metinsel değerleri tutar.
let name: string = "John Doe";
// Symbol: Eşsiz ve sabit bir değer oluşturur.
let sym: symbol = Symbol("unique_key");
// Null: Değişkenin hiçbir değere sahip olmadığını belirtir.
let empty: null = null;
// Undefined: Değişkenin değerinin atanmadığını belirtir.
let notAssigned: undefined = undefined;

Dizi ve Nesne Tipleri

// Array: Aynı tipteki değerlerin listesini tutar.
let numbers: number[] = [1, 2, 3];
let names: Array<string> = ["Alice", "Bob", "Charlie"];
// Tuple: Farklı tipteki sabit sayıda elemanı tutar.
let person: [string, number, boolean] = ["John Doe", 30, tru
TypeScript Nedir? 6
e];
// Bu tuple, sırasıyla bir string, bir number ve bir boolean t
ipinde eleman içerir.
// Object: Nesne tipindeki değerleri tutar.
// Kullanıcı nesnesi için tip tanımlaması.
let user: { name: string; age: number; isActive: boolean } = {
 name: "John Doe",
 age: 30,
 isActive: true
};
// Bu nesne, yalnızca tanımlanan tiplere uygun değerler içereb
ilir.
// Karmaşık bir nesne tanımlaması.
let product: {
 id: number;
 name: string;
 price: number;
 tags: string[];
 details: {
 description: string;
 weight: number;
 }
} = {
 id: 1,
 name: "Notebook",
 price: 1000,
 tags: ["electronics", "school"],
 details: {
 description: "A notebook for writing or drawing",
 weight: 0.5
 }
};
// Bu nesne iç içe nesneler ve diziler içerebilir ve her bir ö
zelliğin tipi belirlenmiştir.
TypeScript Nedir? 7
// Opsiyonel özellikler ve readonly modifikatörleri.
let car: { readonly id: number; make: string; model: string; y
ear?: number } = {
 id: 1,
 make: "Toyota",
 model: "Corolla",
 // 'year' özelliği opsiyoneldir ve tanımlanmayabilir.
};
// 'id' özelliği yalnızca okunabilir ve değiştirilemez.

İleri Veri Tipleri

// Enum: Numaralandırılmış sabitler kümesini tanımlar.
enum Color {Red, Green, Blue}
let favoriteColor: Color = Color.Green;
// Any: Herhangi bir tipi ifade edebilir, tip denetimi dışı ku
llanımlar için.
let uncertain: any = 4;
uncertain = "maybe a string instead";
uncertain = false;
// Void: Herhangi bir değer döndürmeyen fonksiyonlar için kull
anılır.
function logMessage(): void {
 console.log("This is a message");
}
// Never: Hiçbir zaman tamamlanmayan fonksiyonlar için kullanı
lır.
function throwError(errorMsg: string): never {
 throw new Error(errorMsg);
}

Type Aliases, Interfaces, and Union Types

// Type Aliases: Karmaşık tip tanımlamalarını yeniden kullanıl
abilir hale getirir.
type StringOrNumber = string | number;
// Union Types: Bir değişkenin birden fazla tip alabileceğini
belirtir.
let id: StringOrNumber = "1234";
id = 1234;
// Interface: Nesneler için belirli bir şekil tanımlar.
interface Person {
 name: string;
 age: number;
}
let employee: Person = { name: "Alice", age: 28 };

Fonksiyonlarda Tip Tanımlamaları

// Fonksiyon tanımında parametre ve dönüş tipi belirtimi.
function add(x: number, y: number): number {
 return x + y;
}
// Optional ve default parametreler.
function greet(name: string, greeting: string = "Hello"): stri
ng {
 return `${greeting}, ${name}!`;
}

TypeScript Inferance (Tip Çıkarımı)

TypeScript, JavaScript’e statik tür denetimi ekleyen bir programlama dilidir ve tip çıkarımı (type inference), TypeScript’in temel özelliklerinden biridir. JavaScript dinamik olarak tiplendirilmiş bir dil olduğundan, TypeScript’in tip çıkarımı özelliği, JavaScript koduna daha fazla güvenlik ve anlaşılabilirlik katmaktadır.

TypeScript Inferance Örnekleri:

• 1. Temel Değişkenler için Inferance:

TypeScript, değişkenler için değerlere dayalı otomatik tip çıkarımı yapar. Örneğin:

let sayi = 5; // 'sayi' otomatik olarak 'number' türüne çı
karılır
let isim = "Ali"; // 'isim' otomatik olarak 'string' türün
e çıkarılır

Burada sayi ve isim değişkenleri için türleri açıkça belirtilmemiş olmasına rağmen, TypeScript sağladıkları değerlerden türleri çıkarır.

• 2. Fonksiyonlar için Inferance:

Fonksiyonların dönüş değerleri için de TypeScript tip çıkarımı yapabilir. Örneğin:

function topla(x, y) {
 return x + y;
}

Bu örnekte, topla fonksiyonunun parametre tipleri belirtilmemiş olsa da, fonksiyon kullanıldığında TypeScript parametrelerin türlerini çıkarmaya çalışır. Ancak, burada daha iyi bir uygulama olarak parametre türlerinin açıkça belirtilmesi önerilir:

function topla(x: number, y: number): number {
 return x + y;
}

Bu sayede, topla fonksiyonunun her iki parametresinin ve dönüş değerinin number türünde olacağı açıkça belirlenmiş olur.

• 3. Nesne Tipleri Inferance:

Nesne literalleri ve bunların türleri için de çıkarım yapılır. Örneğin:

let kullanici = {
 ad: "Mehmet",
 yas: 30
};

Burada kullanici nesnesinin ad özelliği string , yas özelliği ise number olarak çıkarılır. TypeScript bu nesnenin türünü { ad: string; yas: number } olarak algılar.

TypeScript’in tip çıkarımı, geliştiricilerin hata yapma riskini azaltır ve kodun daha sağlam olmasını sağlar. Bununla birlikte, karmaşık tiplerde ve büyük projelerde türlerin açıkça belirtilmesi, kodun daha anlaşılır olmasına yardımcı olur ve potansiyel hataların önlenmesine katkıda bulunur.

TypeScript Avantaj ve Dezavantajları nelerdir?

Bu tablo, TypeScript’in yaygın avantajlarını ve dezavantajlarını özetlemektedir. Her projenin ihtiyaçlarına ve ekibin dinamiklerine bağlı olarak, avantajlar ve dezavantajlar farklılık gösterebilir.

TypeScript ve JavaScript Karşılaştırması

TypeScript , Dart , Elm ve PureScript Bazı Özellik Karşılaştırılması

TypeScript sonuç olarak, modern web geliştirmede giderek artan bir popülariteye sahip olan, JavaScript üzerine inşa edilmiş güçlü ve esnek bir programlama dilidir. Statik tip denetimi, nesne yönelimli programlama özellikleri ve gelişmiş IDE desteği ile geliştiricilere büyük ölçekli ve karmaşık uygulamaları daha etkin bir şekilde geliştirme imkânı sunar. Bu dil, JavaScript’in dinamik yapısının getirdiği esneklik ile tip güvenliğinin ve sıkı kod organizasyonunun avantajlarını birleştirerek geliştirme süreçlerini optimize eder. TypeScript ve JavaScript arasındaki temel farklar ve her iki dilin de kendi bağlamlarında sunduğu avantajlar göz önüne alındığında, TypeScript’in özellikle büyük projeler ve geliştirme ekipleri için cazip bir seçenek
olduğu açıktır. Bununla birlikte, TypeScript’i benimsemek, öğrenme eğrisi ve ekstra derleme adımı gibi bazı dezavantajlar getirse de, uzun vadede daha anlaşılır ve sürdürülebilir kod tabanlarına katkıda bulunur. TypeScript, gelecekteki web geliştirme projeleriniz için güçlü bir temel sağlayacak ve geliştirme sürecinizi zenginleştirecek bir dildir.